NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Ukrayna’ya askeri destek yükünün NATO müttefikleri arasında paylaşılması için uzun vadeli bir plan teklif ettiğini açıklayarak, “Ne kadar uzun vadeli plan yapar ve taahhütte bulunursak, Ukrayna o kadar çabuk barışa kavuşabilir” dedi.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Belçika’nın başkenti Brüksel’deki NATO Karargahı’nda gerçekleştirilen iki günlük NATO Savunma Bakanları Toplantısı’nın ilk gün oturumlarının ardından basın toplantısı düzenledi.
Stoltenberg, toplantının ilk gününde Ukrayna Savunma Bakanı Rüstem Ümerov’un müttefik ülkelerin savunma bakanlarını Ukrayna’da savaş alanındaki gelişmelere ve Ukrayna’nın en acil ihtiyaçlarına ilişkin bilgilendirdiğini söyledi. Stoltenberg, “Desteklerimizdeki gecikmeler ciddi sonuçlara yol açtı ve bunun tekrarlanmasına izin vermememiz gerekiyor. İyi haber, müttefiklerin çabalarını artırıyor oluşu. Ancak Ukrayna’nın uzun vadeli ve öngörülebilir desteğe ihtiyacı var. Savunma bakanlarının yarın Ukrayna’ya NATO güvenlik yardımı ve eğitim planını kabul etmelerini bekliyorum” dedi.
“NATO’nun rol alması mantıklı”
Ukrayna’ya askeri desteğin yüzde 99’undan fazlasının NATO üyeleri tarafından temin edildiğini ve bu nedenle NATO’nun bu çabalarda daha fazla rol üstlenmesinin mantıklı olduğunu vurgulayan Stoltenberg, “Bunun yapılması, desteğimizi daha sağlam bir temele oturtacak, Kiev için öngörülebilirlik sağlayacak ve hem acil hem de uzun vadeli ihtiyaçları karşılayacaktır. Rusya’nın geniş çaplı işgalinin başlangıcından bu yana müttefikler, her yıl yaklaşık 40 milyar euro değerinde askeri destek sağladı. Ben, bu desteğin miktarını gerektiği sürece en azından bu seviyede tutmayı teklif ettim. Müttefiklerin bu yükü aktif olarak paylaşmalarını talep ettim. Ne kadar uzun vadeli plan yapar ve taahhütte bulunursak, Ukrayna o kadar çabuk barışa kavuşabilir. Çünkü güvenilir ve uzun vadeli bir taahhüt, Moskova’ya savaşı uzatma yoluna gidip bekleyerek kazanamayacağını gösterir” dedi.
“Yeni bir savunma sanayi taahhüdü ele alınacak”
Toplantıda, Ukrayna’yı NATO’ya yaklaştırmak için devam eden girişimlerin de ele alındığını ifade eden Stoltenberg, “Ukrayna’nın savunma ve güvenlik sektörlerini NATO standartlarına uygun hale getirmek, savunma tedarikini iyileştirmek ve Ukrayna’nın savunma sanayisini güçlendirmek gibi kapasite geliştirme çalışmaları da ele alındı. Bugün, ilk kez NATO-Ukrayna İleri İşbirliği Yol Haritası’nı onayladık. Müttefikler, Polonya’da NATO-Ukrayna Ortak Analiz, Eğitim ve Öğretim Merkezi’ni (JATEC) onaylamaya hazırlanıyorlar. Yarın, caydırıcılığımızı ve savunmamızı daha da güçlendirme yollarını ele alacağız. Bakanlar, askeri üretimi artırmak ve sanayi ile uzun vadeli işbirliğini sağlamlaştırmak için yeni bir savunma sanayi taahhüdünü ele alacaklar. Bu, temmuz ayında Washington’da yapılacak zirveden önceki son bakanlar toplantımız, bu yüzden yapacak çok işimiz var” dedi.
“Ukrayna’ya yardımların gayrisafi milli hasılalara göre paylaşılmasını teklif ettim”
Ukrayna’ya yardımların sistemli hale getirilmesi halinde Ukrayna’nın öngörüye kavuşacağını, NATO üyelerinin de yükümlülükleri olacağını ifade eden Stoltenberg, “Çünkü bazı müttefiklerin destek sözü verdiğini ancak bu desteğin yerine getirilmediğini gördük. Ayrıca, daha fazla hesap verebilirlik sağlayabilecek bir sisteme de sahip olmuş olacağız. Bu da farklı destek türlerine nasıl paha biçeceğimizi, nasıl ölçüp değerlendireceğimizi ve örneğin tüm ekipmanın fiyatını nasıl belirleyeceğimizi kararlaştırmamızı sağlayarak mukayese etmeyi kolaylaştırır. Bu şekilde adil bir yük paylaşımının temin edilmesi de kolaylaşır. Bu yüzden benim önerim yılda en az 40 milyar euro destek sağlanmasıdır. Benim önerim, yük paylaşımı için gayrisafi yurtiçi hasılanın bir yöntem olarak kullanılması. Gayrisafi yurtiçi hasılanıza göre ödeme yaparsınız. ABD’nin gayrisafi yurtiçi hasılası, NATO toplamının yüzde 50’sini oluşturuyor. Bu nedenle ABD bu taahhüdün yüzde 50’sinden sorumlu olur ve geri kalan kısmı ise Avrupa müttefikler ve Kanada arasında paylaşılır” dedi.
Bu teklifinin NATO müttefikleri tarafından kabul edilmesini umduğunu söyleyen Stoltenberg, “Çünkü Ukrayna’nın önünü görebilmeye ihtiyacı var. Geçtiğimiz aylarda askeri destek ulaştırılmasında görülen ciddi gecikmeler, Ukraynalılar için savaş alanında büyük sorunlara neden oldu” dedi.
Savunma üretiminde büyük artış
Savaşın başlangıcından bu yana NATO müttefiklerinin savunma üretimlerinde büyük artış gözlendiğine dikkat çeken Stoltenberg, “Amerika Birleşik Devletleri, savaş başlamadan hemen önce ayda yaklaşık 14 bin adet 155 milimetre topçu mühimmatı üretiyordu. Bu rakam şimdi ayda 28 bine çıktı ve plan, gelecek yılın sonuna kadar ayda 100 bine ulaşmak. Avrupa genelinde de ağır topçu mühimmatı üretiminde benzer artışlara şahit olduk. Yeni fabrikalar inşa ediliyor, yatırımlar yapılıyor ve hava savunması için de aynı durum geçerli. Almanya’da patriot füzeleri üretmek için yeni bir fabrika kurulma kararı alındı. Üretim artırılıyor ve müttefikler daha fazla hava savunması sağlıyor” dedi.
“Kuzey Kore’den binlerce konteynerin Rusya’ya taşındığını gördük”
Rusya ve Kuzey Kore arasındaki ilişkilerin güçlenmesine ilişkin yorumu sorulan NATO Genel Sekreteri Stoltenberg, “Rusya ve Kuzey Kore arasındaki işbirliğinin giderek artmasından endişe duyuyoruz. Kuzey Kore’nin, Rusya’ya Ukrayna’daki savaşın devamını sağlamak için önemli miktarda mühimmat ve diğer türlerde askeri destek sağladığını gördük. Kuzey Kore’de binlerce konteynerin demiryolu vagonlarına yüklendiğini ve doğrudan Ukrayna’daki cephe hatlarına taşındığını gördük. Bu, Kuzey Kore tarafından Rusya’ya sağlanan 1 milyondan fazla topçu mermisi demektir. Rusya, bunlar karşılığında Kuzey Kore’nin füze programlarını ve nükleer programlarını destekleyen teknolojiyi paylaşıyor. Bu durum, elbette, endişe verici” dedi.
Rusya sınırları içindeki askeri hedeflerin vurulması
Bazı NATO müttefiklerinin Ukrayna’ya temin edilen silahların Rusya içindeki askeri hedeflerin vurulması için kullanılmasına olanak sağlamasından memnuniyet duyduklarını açıklayan Stoltenberg, “Bu saldırı savaşının sorumlusu, Ukrayna’yı işgal eden ve uluslararası hukuku açık bir şekilde ihlal eden Rusya’dır. Uluslararası hukuka göre Ukrayna’nın kendini savunma hakkı meşrudur ve bu savunma hakkı, saldırgan taraf olan Rusya topraklarındaki meşru askeri hedefleri vurma hakkını da içeriyor. Bu önemli bir prensiptir. Özellikle de şimdi, Rusya kuzeyde yeni bir cephe açmışken bu daha da önemli hale geliyor. Şu ana kadar çatışmaların çoğu Ukrayna topraklarının derinliklerinde gerçekleşiyordu, ancak Rusya Harkov’de yeni bir cephe açtığında, cephe hattı aşağı yukarı sınır çizgisiyle birleşti. Rusya, kendi üslerinden Ukrayna topraklarına doğrudan füze saldırıları, topçu saldırıları ve hava saldırıları düzenliyor. Ukrayna’nın, bu saldırılara karşı koymak için silah kullanma hakkı olmaması, kendini savunma kabiliyetini ciddi bir şekilde zayıflatırdı. Bu adeta, tek elleri bağlanmış bir şekilde kendilerini savunmaya çalışmaları gibi olurdu. Bu nedenle, bazı müttefiklerin kısıtlamaları hafifletmesini memnuniyetle karşılıyorum” dedi.
Toplantı yarın devam edecek
Yarın, NATO Savunma Bakanları Toplantısı’nın ikinci gününde NATO savunma bakanları kendi aralarında bir araya gelerek Rusya’nın NATO müttefikleri için oluşturduğu tehdidi görüşecek. İkinci günün son toplantısını ise NATO’nun Nükleer Planlama Grubu yapacak.
